Қазақтың түгесіліп бара жатқан асыл тұқымды ақбас сиырының ізін індетіп, Зеренді ауданына іссапарға барғанбыз. Ауылға ене бергенімізде қамшылар жақ қанаттағы бір өңкей жер үйлердің албарында бір топ бала сауырына әлдене байлаған көкшулан, дүрегей төбетті қуалап жүр екен. Шетін көрініске назар аударғанбыз.
– Ит көйлек қой, – деді Қарақалпақстаннан қоныс аударған Мүгілсім апай, – туған елге тәу еткелі дүниеге келген тұңғыш немерем. Ит көйлек деген сөзді естіп пе едіңіздер.
– Естідік. Бірақ...
– Жас сәби аяғын апыл-тапыл басқанда көйлегін шешіп алып, жеңдерін түйіп, ішіне тәтті тоқаш, кәмпит, құрт салады да иттің арқасына байлайды. Содан соң әлгі итті балаларға қуғызады. Қуып жеткені ит арқалаған тәттіден ауыз тимек. Сәбидің бойындағы дерт болса, әлгі итке көшеді деген ұғым бар. Бұрынғының жосығы.
Әлдеқашан ел есінен шыққан көне ырым. Сан ғасыр бойы даланың даналығын жиған жұрттың жорамалы, ғұрпы. Асылы бұрынғылар бірдеңе білген ғой.
Сәбидің саулығына себі тиер көне ырымды мен де жасасам ба екен?..
Байқал БАЙӘДІЛ,
«Егемен Қазақстан»