Ұлы Жеңіс күні мерекесіне орай Бауыржан Момышұлы атындағы «Жеңіс» саябағы қайта жаңғыртудан өтіп, ел игілігіне берілген-ді. Қазір бұрынғы «Шахристан» базарының орнын қалпына келтіру, сондай-ақ қала орталығындағы Қайрат Рысқұлбеков саябағын қайта жаңғыртудан өткізу жұмыстары басталып кетті. Сонымен қатар, тарихи Тараз қаласын туристік орталыққа айналдыру мақсатында да бірқатар жоба қолға алынып, тиісті жұмыстар атқарылуда. Бұл орайда тараздықтардың көңілінен шығатын дүниелер көп-ақ. Алайда көне шаһардың шырайын кетіріп, адамдардың алаңдаушылығын тудырып отырған мәселелер де жетерлік.
Бүгінде мемлекет тарапынан кәсіпкерлік саласына тиісінше көңіл бөлініп келеді. Нәтижесінде елімізде кәсіпкерлік кең өріс алып, тұрғындардың да тірлігі тіктелуде. Дегенмен шаһарда бейберекет салынған кәсіпкерлік нысандары мен олардың ретсіз орналастырылған сыртқы жарнамалары, сонымен қатар шағын аудандардағы жабайы сауда нүктелері қала көркін кетіріп тұрғаны рас. Бүгінде Жамбыл облысының әкімі Асқар Мырзахметовтің тапсырмасымен қаладағы «қызыл сызықта» салынған осындай кәсіпкерлік нысандарды алып тастау жұмыстары қарқынды жүргізілуде. Тараз қаласы әкімдігі тарапынан осы уақытқа дейін «Ақбұлақ», «Қаратау», «Самал» шағын аудандары мен «Қайқармет» және «Жібек жолы» базарларындағы жұмысты ретке келтіру жөнінде рейд жүргізілді. Рейд барысында рұқсатсыз салынған көлік жуу орындары, қымызханалар мен сауда дүңгіршектері тексерілген. Бүгінде қалалық комиссия осындай 97 кәсіпкерлік нысанын анықтап, 59 нысанның иесіне хат жіберіпті. Ал 29 дүңгіршек алынып тасталды.
«Қызыл сызық» құрылыс салу шекарасын реттеу үшін қолданылады. Ал бүгінде Тараз қаласында көпшілік жағдайда елді мекендердегі жоспарлау құрылымындағы орамдардың, шағын аудандардың аумағын көшеден бөліп тұратын шекара мәселесі өзекті болып тұр. Бұлардың бәрі де болашақта көркейіп, жаңа тыныс алатын шаһар келбетіне нұқсан келтіріп тұрғаны жасырын емес. Бұл ретте Жамбыл облысы әкімінің орынбасары Еркебұлан Дауылбаевтың айтуынша, облыс орталығында заң талаптарына қайшы келетін құрылыс нысандары баршылық. Өңір аудандарында да «қызыл сызықты» қаперге алмай жүргізілген заңсыз құрылыс нысандары аз емес. Облыс әкімінің орынбасары аталған мәселелерді реттеу мақсатында биыл облыстық кәсіпкерлік палатасы, облыстық мемлекеттік сәулет-құрылыс бақылау басқармасы және қала, аудан әкімдіктері бөлімдерінің мамандарынан тұратын арнайы комиссияның құрамы жасақталғанын, жүргізілген жұмыстардың нәтижесінде бүгінде сәулет және құрылыс нормаларын бұзған 25 нысан анықталғанын, сонымен қатар тиісінше талдаулар жүргізілгенін айтты. «Қызыл сызықтан» өтіп кеткен 19 нысан Тараз қаласында болса, 6 нысан Қордай ауданында екен.
Еркебұлан Дауылбаев заңсыз құрылыс жүргізу, оның ішінде «қызыл сызық» талаптарын бұзу деректері көбінесе Қордай, Шу, Т.Рысқұлов және Меркі аудандарында орын алатындығын атап көрсетті. Бүгінгі таңда мұндай құрылыс нысандарының дерекқоры да нақтыланған. Сондай-ақ Тараз қаласы мен аудандар әкімдіктерімен бірлесе биыл атқарылатын іс-шаралар жоспары да бекітілген екен.
Негізі құрылыс нормалары бұзылуының себептері де белгілі. Қазақстан Республикасының қолданыстағы құрылыс заңнамаларының талаптарына сәйкес рұқсат алу құжаттарын дайындау мерзімі шамамен 134 күнді, оған қоса қомақты қаржы шығынын талап етеді. Ал жеке кәсіпкерлер көбінесе өздеріне тиісті жер телімдеріне тез арада артық шығынсыз құрылыс нысандарын салып, жеңіл жолдармен айыппұл төлеу немесе рақымшылық арқылы заңдастырып алуға мүдделі екен. Ендігі жерде Тараз қаласының сәулеттік келбетіне нұқсан келтіретін сауда дүңгіршектерін заманауи талаптарға сай жаңа дүңгіршектермен алмастыру мәселесі тұр.
Тараз қаласының әкімі Ғалымжан Әбдірайымовтың айтуынша, «қызыл сызықты» бұзып салған құрылыс нысандарын анықтау мәселелері әлі де белсенді жүргізіліп келе жатыр екен.
Жалпы, бүгінде «қызыл сызықтан» өткен құрылыс нысандарын қадағалау жұмыстары жүргізілгенімен, әлі де болса аталған мәселе бойынша олқылықтар анықталуда. Шаһар келбетіне кірбің келтіретін заңсыз дүңгіршектер мен жабайы сауда орындарын ретке келтіру алдағы күннің еншісінде.
Хамит ЕСАМАН,
«Егемен Қазақстан»
Жамбыл облысы
