Бұл – Мемлекет басшысының тұрақты басымдық беріп келе жатқан өзекті мәселелерінің бірі. Елбасы жақында Қазақстан халқына арнаған «Қазақстандықтардың әл-ауқатының өсуі: табыс пен тұрмыс сапасын арттыру» атты Жолдауында «Агроөнеркәсіп кешенінің әлеуетін толық іске асыру керек. Негізгі міндет – еңбек өнімділігін және қайта өңделген ауыл шаруашылығы өнімінің экспортын 2022 жылға қарай 2,5 есе көбейту», деп атап көрсетті.
Иә, елімізде мал шаруашылығын, оның ішінде етті мал шаруашылығы саласын дамытуға қажетті барлық қолайлы жағдайлар бар. Еліміз жайылымдық жердің көлемі бойынша әлемде бесінші орынды иеленеді. Мал шаруашылығы үшін 180 миллион гектардан астам жайылымдық жер бар. Фермерлердің қатты жем-шөп базасын құру үшін 2 миллион гектардан астам жерді суармалы шабындыққа айналдыруға мүмкіндіктері бар. Сонымен бірге халқымыздың жартысынан астамы ауылдық жерлерде тұрады және атакәсіппен айналысу дағдысы дәстүрге айналған.
Қазақстандық фермерлерді етті мал шаруашылығын дамыту мақсатындағы іске жұмылдыруда соңғы жылдары жемісті жұмыс істеп келе жатқан республикалық «Сыбаға» бағдарламасының берері мол.
Жақында Ақтөбе облысында аталған бағдарлама бойынша Ресей Федерациясынан асыл тұқымды ірі қараның бірінші партиясы әкелінді.
– «Сыбаға» бағдарламасының негізгі мақсаты – фермерлік шаруашылықтарды қолдау және ірі қара мал басы санын көбейтуді қамтамасыз ету болып табылады. Ақтөбе облысында аталмыш бағдарламаның аясында фермерлер шетелден асыл тұқымды ірі қара мал сатып алуда. Бүгінгі күнге дейін облысымыз бойынша 43 фермерлік шаруашылық осы мақсатта жеңілдетілген несие алды. Оларға қор тарапынан қаржыландыру нәтижесінде 2 мыңнан астам етті асыл тұқымды ірі қараны сатып алуға қаражат берілді, – дейді «Ауыл шаруашылығын қаржылық қолдау қоры» акционерлік қоғамы Ақтөбе филиалының директоры Гүлжанат Ерғазина.
Нақты мысал келтіретін болсақ, Ақтөбе облысы, Байғанин ауданындағы «Қызыл шоқы» шаруа қожалығы биылғы жылы Ресейдің Пермь аймағынан герефорд тұқымының 75 бас етті сиырларын сатып алды. Шаруа қожалығының басшысы Ринат Ерғалиевтің айтуы бойынша, «Қызыл шоқы» шаруа қожалығы 2012 жылдан бері бұл салада жемісті жұмыс атқарып келеді екен. Шаруа қожалығы қоныстанған Байғанин ауданындағы «Қызыл бұлақ» селолық округі аудан орталығынан 85 шақырым қашықтықта орналасқан. Қазіргі кезеңде шаруа қожалығында 900 шаршы метр аумақты алып жатқан мал шаруашылығы кешені бар. Сонымен бірге 4840 гектар жайылым және 15 гектар шабындық жер де осы шаруа қожалығының иелігінде көрінеді. Шаруашылықта жем-шөп дайындауға қажетті техникалар да сақадай-сай.
– Мал шаруашылығын дамыту үшін жасалып жатқан мемлекеттік көмекті тұрақты көріп келе жатырмыз. Алғаш рет «Қызыл шоқы» шаруа қожалығы 2016 жылы «Ауыл шаруашылығын қаржылық қолдау қорынан» «Игілік» бағдарламасы бойынша 30 мал басын сатып алу үшін несиелік қаржы алды. Біз бұл несиелеудің артықшылықтарын барынша сезіндік. Атап айтқанда, берілген қаржының үстеме проценті төмен және ұзақ мерзімге беріледі, – дейді өз сөзінде «Қызыл шоқы» шаруа қожалығының басшысы Ринат Ерғалиев.
Гүлжанат Ерғазинаның пікірінше, асыл тұқымды етті мал шаруашылығы саласында еңбек ететін фермерлерге барынша қаржылық мүмкіндіктер жасалған. Мәселен, бір фермердің 70 миллион теңгеге дейін несие алатын мүмкіндігі бар. Несие 15 жылға дейінгі мерзімге беріледі. Оның үстіне алғашқы екі жылда фермерлер несие төлеуден босатылады. Мемлекет субсидиялау арқылы несиенің 14 проценттік үстеме ақысын 4 процентке дейін төмендетуге және шетелдерден етті асыл тұқымды малдың құнын азайтуға субсидия төлейді. Сонымен, тиімді сыйақы үстемесі жылына 4,4 % аспайды.
– Биылғы жылы біз Қордан 40 миллион жеңілдетілген несиеге қол жеткіздік. Өзіміз Ресейдің Пермь аймағындағы Кляпов елді мекеніне барып 75 бас герефорд асыл тұқымды ірі қара сатып алдық. Қазіргі күні әкелінген асыл тұқымды мал арнайы карантиннен өткізіліп, шаруа қожалығының жайылымдарында жайылып жатыр, – дейді Ринат Ерғалиев.
Міне, осылай шағын шаруашылықтар 2017-2021 жылдарға арналған агроөнеркәсіптік кешенді дамытудың Мемлекеттік бағдарламасы шеңберінде ірі қара мал етінің экспорттық әлеуетін көтеру жұмыстарына қатысуда. Бұл бағыт бойынша шаруашылықтар шетелден асыл тұқымды мал сатып алып, одан төл алады. Етті жас малды бордақылау алаңдарына тапсырады. Олар, тиісінше еттің тауарлы көлемін жинақтап, оны ішкі және сыртқы нарықтарға жеткізумен айналысады. Бұл жұмыстың арқасында шаруашылықтардың бәсекеге қабілеттілігі көтеріліп, жергілікті малдың саны мен сапасы артады.
Ауыл шаруашылығы министрлігі әзірлеген агроөнеркәсіптік кешенді мемлекеттік қолдаудың жолдары осындай. Ең маңыздысы – ауыл тұрғындары жұмыспен қамтылып, отандық азық-түлік нарығының тұрақтылығы нығайып, саланың экспорттық бағыттылығы күшейеді.
Жылқыбай ЖАҒЫПАРҰЛЫ,
«Егемен Қазақстан»