Оның жақсылыққа, жайсаңдыққа жаны құштар. Өлеңге шексіз ғашық. Поэзияның ең шарапатты өнер екенін, әрбір жүрекке шуақ ендіретін, шұғыла шашатын қасиеті бар екенін сезінеді. Әр туындысында мейірім мен сүйіспеншілік, қимастық сезімі қанаттаса жүреді. Қазақтың аса көрнекті қаламгері Әбіш Кекілбаев: «Поэзия – Жаратқан Иенің әманда жалғыздық торындағы пенделермен пейілдессін, пікірлессін деп әдейі жаратқан ақ қанат періштесі», – деп бағалаған. Меніңше, Нұрлан осы қағиданы берік ұстанады. Нұрлан жасанды бояуға, жалт-жұлт жарқылдақ сөздерге құштар емес. Жаратылысы биязы болғасын жырлары да ұяң. Шығармалары өмірдің өзіндегідей табиғи. Өз болмысын қаз-қалпында өлең өрнегіне түсіруге бейім. Өмірдің көлеңкелі жақтарынан гөрі күнгейлі тұстарына көбірек ден қояды. Осының әсерінен болу керек, алғаусыз көңіл, аңқылдақ пейіл Нұрлан өлеңдеріне әр беріп тұрады. Нені айтса да, нені жырласа да ағынан жарылады. Болмашыға қуанып, болымсызға күйінеді. Әрине нағыз ақындыққа тән қасиет.
Ақын Нұрланның көкірегі кіршіксіз сезімдердің тұнық бастауы іспетті. Сол кәусар сезімдер арнасынан асып, төгіліп те кетпейді немесе төмен тартып ортайып та қалмайды. Сондықтан да болар ел мен жерге, ардақты ағалары мен ізетті інілеріне, достарына деген ыстық ықыласы, таза ниеті көптеген өлеңдерінде көлеңкесіз қалпында көрініс тауып, көңілге ұялайды. Қай өлеңін алып қарасақ та риясыз таза көңілдің, таңдай тұнық пейіл мен ыстық ықыластың иісі аңқып тұрады. Ол өзі жазған өлеңді кестелеуге, тәтті немесе ащы сөздерді дестелеуге тіпті құштар емес, керісінше, өз ойын кібіртіксіз жеткізу үшін әр адамның (оқырманның) жүрегіне тым етене жақындап баратын қарапайым, ұғымды әдістерді таңдап алатын сияқты. Нұрлан ақынның жүрегі тым нәзік. Желдің уілінен, жапырақтың дірілінен сыр ұққысы келеді. Әсіресе адамдарға деген сенімі, болашаққа деген үміті шексіз. Сол үміт, сол сенім ақын өлеңдеріне әр беріп тұрады. Өмірдің де, адамдардың да бойынан имандылық пен адалдықты іздеген періште көңіл Нұрлан ақын лирикалық кейіпкерлерінің жағымды тұстарын жарқырата көрсетуге жанын салады.
Ақын былай толғанады:
Маған тым жат сырттай досты
қаралау,
Тындырымды, кейде ісім шалалау.
Сүйте тұра тілін тауып пенденің,
Зор мақсатым – кісілікті бағалау.
Кішілігі кісілікпен ұласқан, алды-артын пайымдаған азамат-ақынның айтар сөзі бұл. Қалтқысыз пәк сезімнен туған тұжырым.
Нұрланның «Аққу-жүрек», «Отыз бесінші шілде», «Мизам шуақ» кітаптарын оқып отырып, мен өзімнің жастық шағымды, орда бұзар отызымды, қамал бұзар қырық жасымды еске алып, артта қалған аяулы кезеңдермен, қыз білегін жастанған жұлдызды түндермен қауышқандай күй кештім. Ондағы махаббат жырлары шынайылығымен баурап алады. Махаббат тұрақтылығын, отбасының жарасымдылығын ту етіп ұстайды. Ақын ініміз өте балажан, балаларына арнаған өлеңдерінде де еміреніп, елжіреп тұрады. Махаббат боп маздаған ақын азаматтық тақырыптарда да еркін құлаш сермейді. Қоғамдық-әлеуметтік маңызы бар мәселелерді тілге тиек етеді. Сонымен қатар қиялына қанат бітіріп, тал бойына талант берген, қиялдап келіп, қия алмай аттанатын туған жеріне, ата-анасына арнаған жырларының орны бөлек.
Иә, бозбала кезімізде демей-ақ қояйын, жігіттікке аяқ басқан шағымда өзіме-өзім «Осы мен кіммін?» деген сауалды көбірек қоятынмын. Жауабын таппай дал болатын сәттерім де аз емес еді. Неге олай болатынын осы Нұрланның «Мен кіммін?» деген өлеңінен оқып отырғандаймын. Бәрі мінезден екен ғой.
Жақсы ісім кейінгіге өнеге,
Жаман ісім тоқпақ болар төбеме.
Қанша жерден мінсіз болғым
келгенмен,
Бұл мінезім дегеніме көне ме? – дейді Нұрлан. Рас-ау!
Мінсіз демекші, «ақынның өлеңі өзіне тартады» – деген сөздің жаны бар. Көркем бейнелерді көз емес, көңілмен аңғаруға бейім Нұрланның шығармаларында сабырмен тереңде тұнып ағатын, түбінде барып теңізге құятын арналы өзеннің ағысындай бір тамаша жылы ағысты көремін.
Болат ҮСЕНБАЕВ,
ақын, Қазақстан Жазушылар одағының мүшесі,
Халықаралық «Алаш» әдеби сыйлығының лауреаты
