Алтынбек АБДОЛЛАЕВ,
ауыл шаруашылығы басқармасы басшысының орынбасары:
– Елбасы аграрлық секторды экономиканың жаңа драйверіне айналдыру талабын қойғаны белгілі. Бүгінгі күні Қазақстан бірқатар позициялар бойынша ірі аграрлық экспорттық өнім өндірушілер қатарына қосылуды мақсат етіп, халықаралық нарықтарда бәсекеге қабілеттілікті қамтамасыз етіп келеді. Бұл орайда жыл өткен сайын мемлекеттік қаржыландыру мөлшерінің арта түскенін атап өткен жөн. Оған мысал ретінде өткен жылы еліміз бойынша 32 миллиард теңгенің 7200 шағын несиесі берілгенін айтсақ та жеткілікті. Биыл оның көлемі 62 миллиард теңгеге дейін ұлғайтылып, қызметті пайдаланушылардың саны екі есе көбейетін болады. Бұл жұмыс облыстың агроөнеркәсіп саласында одан әрі белсенділікпен жалғасары күмәнсіз. Былтыр ауыл шаруашылығындағы өнім өндірісі 510,6 миллиард теңгені құрады. Азық-түлік өнімінің көрсеткіштері 2,8 пайызға артып, 93,6 миллиард теңгеге жетті. Сыртқа 141,8 миллион доллардың өнімдері жөнелтілді. Келтірілген цифрлар құрғақ, жадағай көрінгенімен, астарында жер емген шаруа адамдарының қаншама маңдай тері, қажырлы еңбегі жатыр десеңші! 2017 жылы агроқұрылымдарға 41,6 миллиард теңге демеуқаржы бөлініп, 11 бағдарлама аясында қолдау көрсетілді. Ұсақ шаруашылықтарды біріктірудің нәтижесінде 11,2 мың ауылдық жұмысқа тартылды. Олардың арасында жұмыссыз жүргендері де, ісі шатқаяқтап, кері кеткендері де бар. 1739 шаруашылық субъектілері несиелік және лизингтік міндеттемелер бойынша сыйақылардың субсидиялау шараларын пайдаланып, 6,4 миллиард теңге алды. Соңғы бес жылда өңірлік агроқұрылымдарға құйылған қаржы 5,5 есе көбейіп, 34,1 миллиард теңге болды. Бұрындары ауыл еңбеккерлері тек егіншілікпен айналысып келсе, енді мал шаруашылығымен де шұғылдана бастауы өте құптарлық. Оның нәтижесі жаман емес. Ет өндіру – 13,6, сүт өндіру 26,1 пайызға өсті.
Өз ісін ашуға ниет еткендерді қолдау, оларға мүмкіндік беру, жаңа салаларды игеру бар да, шикізат өндірісінен сапалы өңделген өнім шығаруға көшудің, оған бағытталудың жөні бөлек. Ел қазынасынан қарастырылған 1,1 миллиард теңгеге 38 кооператив озық құрал-жабдықтармен қамтамасыз етілді. Тұрғындарды бау-бақша, ара шаруашылығымен айналысуға шақырған аймақ басшысы Құмар Ақсақаловтың бастамасы қолдау тауып, кең өріс алып келеді. Шығынды көп қажет етпейтін салалармен айналысушыларға шағын несие ұсынылатын болады.
Әсемгүл ҚАЙЫРДЕНОВА,
«Ауыл шаруашылығын қаржылай қолдау қоры» АҚ облыстық филиалының директоры:
– Есіл ауданында «Жан» шаруа қожалығының құрылғанына көп бола қойған жоқ. Оның жетекшісі Ақшолпан Рамазанова біздің ұйымның қаржылық қолдауына үш рет жүгінді. Алғашқыда өсімдік және мал шаруашылығы үшін жеңілдетілген несие алса, енді етті бағыттағы ірі қара малын өсіруге тәуекел етті. Аз уақыттың ішінде өз ісін дөңгелетіп, бірнеше адамды жұмыспен қамтып отыр. Мұндай мысалдар аз емес. Өз кәсібін ашуға ұмтылушылар қатарының көбейіп келе жатуының сырын несиелеу шарттарының тиімділігінен іздеген ләзім. 2013 жылмен салыстырғанда несие мөлшері 6 миллион теңгеден 19 миллион теңгеге дейін көбейтілді. Несие мал және ауыл шаруашылығы кооперативтері бағдарламаларына 7 жылға дейін босатылады. Сыйақының жылдық мөлшері – 6 пайыз. Ауылда орналасқан жылжымалы, жылжымайтын мүлік те кепілге қойылады. Баспананың салынған жылына, аудан орталығынан алшақтығы және қабырғаларының материалдарына қойылатын талаптар алынып тасталды. Бұдан басқа да бірқатар жеңілдіктер қарастырылған. Бес әлеуметтік бастамада көзделген шаралар несиелеу шеңберін одан әрі кеңейтудің басты тетіктерін айқындап берді. Әсіресе ауыл-аймақтар үшін айрықша маңызға ие. Өйткені елді мекендердегі өзін-өзі еңбекпен қамтығандардың үлесі 60 пайыздан асады. Жеке сектордың әлеуетін арттыру, ұсақ отбасыларды мал шаруашылығы өнімдерін өндіруге тарту арқылы өндіріс көлемін ұлғайтуға, кәсіпкерлікті өркендетуге үлкен сеп. Тұрғындарды жұмыспен қамту мемлекеттік бағдарламасы шеңберінде соңғы бес жылда 8,4 миллиард теңгеге екіжарым мыңнан астам ауыл кәсіпкерлері қаржыландырылды. Былтыр 712 кәсіпкер жеке кәсіптерін ашу және кеңейту мақсатымен 2,5 миллиард теңге несие рәсімдеп, 812 жұмыс орнын құрды.
Елбасы ұсынып жүрген ұтымды жобалар қаржыландыру көлемін көбейтумен қоса еңбек өнімділігін арттыруға, жұмыссыздықты еңсеруге зор мүмкіндіктер беретінін жергілікті тәжірибе айқын көрсетіп келеді. Өңірде 9,3 мың жеке қосалқы шаруашылық жүргізушілерінің бірігуімен 129 ауылшаруашылық кооперативі құрылса, 33-і 471 миллион теңгеге ірі қара малын сатып алып, қазір сүт өндірумен айналысады. 20 ауылшаруашылық кооперативін, 13 сүт қабылдау пунктін, 5 мал сою қосынын ашуға 2 миллиард теңге бөлінді. 12 кооператив 58,6 миллион теңгеге қаржыландырылып, 12 танкермен, 5 сүт таситын автокөлікпен жабдықталды. 192 жеке қосалқы шаруашылық 482 миллион теңге несиеге қол жеткізді. 13 кооперативке құрылғылар сатып алу үшін 70 миллион теңге берілді. Шағын несиенің игілігін көріп отырғандардың бірі – Михаил Тушин. Ол иесіз қалған ескі моншаны қалпына келтіріп, жартылай дайындалған өнімдер өндіретін, ет сүрлейтін цех ашты. Наубайхана жұмыс істейді. Оның нарықты жан-жақты зерттегені ісінен де, сөзінен де көрінеді. Тапсырыстар жеткілікті. Бес ауылдасын тұрақты жұмысқа орналастырды.
Біздің қор арқылы мемлекеттің қаржылық қолдауына ие болғандар қатары өсіп келеді. Президенттің шағын несие беруді көбейту бастамасы аясында тың жобалар мен ауқымды бағдарламаларға да демеу жасайтын боламыз.
Жазып алған
Өмір ЕСҚАЛИ,
«Егемен Қазақстан»
Солтүстік Қазақстан облысы
