Елбасының бесінші бастамасы Шығыс Қазақстанға да тікелей қатысты деуге болады. Өйткені өңірдің Зайсан ауданында бірнеше жылдан бері газ тарту жұмыстары жүргізіліп жатқаны белгілі. Алайда «Айта-айта Алтайды, Жамал апай қартайды» демекші, Зайсанның газы облыстың басқа да аудандарын қамтиды деп қанша мәрте айтылса да, Зайсанның өз ауылдары газға әлі қосыла алмай отыр.
Мамандардың сөзіне сенсек, бұл өңірде 5 миллиард 200 миллион текше метр газ қоры бар. Зайсанның газы туралы көп жылдар бойы айтылғанымен, «Сарыбұлақ» кенішіндегі көгілдір отынды игеріп, оны халық игілігіне жарату мәселесі тек 2007 жылдан бастап қолға алынғаны белгілі. Осы жылы «Тарбағатай мұнай» ЖШС құрылып, 2013 жылдың қарашасында Зайсанда салтанатты түрде алғашқы газдың алауы жағылған еді. Сол кезде серіктестіктің бас директоры Болат Еламанов ұзындығы 92,5 шақырымды құрайтын «Сарыбұлақ-Майқапшағай» газ құбырын тартуға 27,5 миллиард теңге қаржы жұмсалғанын, құбыр арқылы жылына 0,6 миллиард текше метр көгілдір отын тұтынушыларға жететінін мәлімдеген болатын.
Тоғыз ауылға көгілдір отын қашан тартылады?
Зайсан қаласының өзі газбен қамтылғанымен, ауданның тоғыз ауылына газ тарту жөніндегі әңгімелердің айтылып жүргеніне бірнеше жылдың жүзі болса да әлі бірде-бір ауылға газ қосылған жоқ. Бұған не себеп? Не кедергі? Бұл мәселе жақында «Нұр Отан» партиясы облыстық филиалының саяси кеңесі бюросында талқыланған-ды. Зайсан ауданының әкімі Темірбек Қасымжановтың айтуынша, 9 ауылға көгілдір отынның жетпей отырғанына жобаның техникалық құжаттамасына енгізілген өзгерістер себеп болыпты. Соған орай жобаны аяқтау мерзімі ұзарып, жұмыс көлемі ұлғайған көрінеді.
– 2014 жылдың 23 қыркүйегінде аудандық сәулет, құрылыс, тұрғын үй-коммуналдық шаруашылығы, жолаушылар көлігі және автомобиль жолдары бөлімі мен «Строитель» ЖШС арасында тиісті шарт жасалған. Жобаның жалпы құны – 1 224 467, 979 мың теңге. Қаржының негізгі бөлігі 2014 жылмен 2016 жылдың алғашқы жартысында игерілді. Алайда 2014 жылдың 27 қазанында құрамында тапсырыс беруші, мердігер компания, авторлық қадағалау, техникалық қадағалау және «ҚазГазТрансАймақ» АҚ өкілдері бар комиссия техникалық шешім қабылдап, газ құбырының жер үстіндегі болат құбырларын жер астындағы полиэтилен түріне ауыстырады. Соған орай құрылыс жұмыстары созылды. Қазіргі кезде 118 шақырымға жерасты газ құбыры төселді, жоғары қысымға шыдамдылығы тексерілді. Тоғыз ауылдағы 1800 үйге жерасты газ құбырына қосылу үшін құбырлар жүргізілді. Бұл – барлық жұмыстың 96 пайызы, – дейді аудан әкімі.
Осы аралықта «Строитель» ЖШС шаруаны уақытында аяқтамағандықтан, тапсырыс беруші оны мемлекеттік сатып алуға жауапсыз қатысушы мердігер деп тану және тұрақсыздық айыбын өтеу туралы сотқа талап-арыз түсіріпті. Сот шешімімен 2017 жылы 30 наурызда бір миллион теңге тұрақсыздық айыбы өндірілгенімен, жауапсыз ЖШС-ні жауапсыз деп танудан бас тартылыпты.
Қазіргі уақытта Зайсанда ауылдарға газ тарту жұмыстары екі кезең бойынша жүргізілуде. Біріншісі негізгі құбырдан ауылдарға жеткізу болса, екіншісі кентішілік және кварталішілік газ құбырын тарту. Бірінші кезең бойынша «Тарбағатай Мұнай» ЖШС өз қаржысына 2015 жылы ұзындығы 61 шақырым болатын магистральдың құрылысын аяқтап, тапсырыпты. Осындай мәліметтерді алға тартқан аудан басшысы екінші кезең бойынша 2018 жылдың 29 тамызына дейін тоғыз ауылдың тұрғындары газбен қамтылатынын жеткізді. Сонымен қатар қазір тағы да 8 елді мекенге жобалау-сметалық құжаттар әзірленіп жатқанын, жалпы 2020 жылға дейін аудандағы 37 елді мекеннің 18-ін газбен қамтуды жоспарлап отырғанын айтты. «Ауданды газдандыру туралы арнайы бағдарлама бар. Сол бағдарлама бойынша Зайсан қаласын толығымен аяқтадық. Биылғы басты мақсат – 9 елді мекенді газға қосу. Бұл дегеніңіз – 10 мың адам. Бұған қаладағы 16 мың адамды қоссаңыз, биыл 26 мың адам көгілдір отынға қол жеткізеді», дейді ол.
«Нұр Отан» партиясы облыстық филиалының саяси кеңесі бюросында аймақ басшысы Даниал Ахметов аудан әкіміне облыстық энергетика және коммуналдық шаруашылық басқармасымен бірлесіп биылғы 1 қыркүйекке дейін аталған елді мекендерді газбен қамтуды толық аяқтауды тапсырды.
– 2014 жылдың 23 қыркүйегі мен 2017 жылдың 25 қазаны аралығында Зайсан ауданы әкімдігі тарапынан шарт жеті рет өзгертулер мен толықтыруларға ұшыраған, бұл – бір. Тапсырылу мерзімін 2014 жылдан 2018 жылдың соңына дейін создыңыздар, бұл – екі. Сонда үш жылға дейін создыңыздар. Өзгерістер уақытында жасалмағандықтан осылай болып отыр, бұған аудан әкімдігі жауапты, – деген-ді облыс әкімі.
Зайсанның газын облыстың өзге де аудандарына жеткізу жоспарланып отырғаны белгілі. Іркіліп тұрған бұл іске Президенттің бес әлеуметтік бастамасы серпін бергендей. Сәуір айында облысымызда маңызды бес бастаманы іске асыруға арналған жол картасы әзірленген болатын. Жол картасы бойынша аймақтың оңтүстік өңірлерін газдандыру мәселесі жөнінде арнайы жұмыс тобы құрылып, іске кірісіп кетті. Зайсан, Тарбағатай, Үржар және Күршім аудандарының ауылдық елді мекендеріне магистральды желілерді және автоматтандырылған газ тарату стансасын (АГТС) салу жобасын халықаралық қаржы институттарын тарту арқылы жүзеге асыру жоспарланып отыр. Жоба бойынша газ құбырлары 4 бағытта салынып, ұзын саны 95, 314 мың адамды көгілдір отынмен қамтуға мүмкіндік тумақ.
Азамат ҚАСЫМ,
«Егемен Қазақстан»
Шығыс Қазақстан облысы
