Кім-кімнің де есінде шығар. Еліміз Тәуелсіздік алған алғашқы жылдары жомарттың қолын жоқтық байлап, жұрт таршылықтың тарысын қуырып жеп отырған қысылтаяң шақ еді. Бірақ соған қарамай қысқа күнде қырық құбылып, суық ажар танытып тұрған усойқы уақыттың саяси ахуалын жіті аңғарып, тәуекелге бел байлаған Елбасы тосын шешім жасап, еліміздің астанасын Арқаға көшірмек болғанда жұрттың көбі бұған күдікпен қарап, қиял-ғажайып ертегі көріп, онша құптай қоймаған. Рас, сол күндері дау-дамай өршіп, айтыс-тартыс қызу жүріп жатты. Бірақ жөн сөзге кім тоқтамасын. Ақырында шындық жеңіп, Елбасының бұл ұсынысы жер-жерде қолдау тауып, тарихи шешім қабылданған еді. Сөйтіп болашаққа көрікті көш түзеген көк бөрі елдің жаңа дәуірі басталған-ды.
Енді міне, кемеңгер басшының бүкіл дүние-әлемді жалт қаратқан Жасампаз Жарлығы жарияланып, тарихи тамырын тереңнен тартып, төрт құбыласын түгендеп жатқан қазақ халқы тағы бір ұлы оқиғаның куәсі болып отыр.
Туған елдің мәдениеті мен өнерінің өркен жайып, қайнар көзіне айналған оңтүстік өңірі соңғы бірер жетінің ішінде рухани жаңғырудың арқасында қайта түледі. Бауыры суық қара тасына дейін көктеп, көзінде көктем күліп тұрғандай көрінді. Халқы бір миллионнан асатын Шымкент қаласына республикалық аса жоғары мәртебе беріліп, Түркістанның облыс орталығы және бүкіл түркі жұртының рухани астанасы атануы, бұның өзі сайып келгенде, кең байтақ қуатты өлкенің әлеуеттілігі мен мүмкіндігінің мол екендігін танытады.
Сонау қанға жерік кеңестің усойқы уақытында өмір кешіп, тағдыр тауқыметін қанша тартса да мойып, мұқалмай «аспан құламай, жер күйремей аман тұрғанда түркі халқы жоғалмай мәңгі жасай береді» деп сенімін сертке ұстап өткен Мағжан ақын:
Түркістан – екі дүние есігі ғой,
Түркістан – ер түріктің бесігі ғой.
Тамаша Түркістандай жерде туған
Түріктің тәңірі берген несібі ғой,
– деп жырлаған Түркістан, Тұранның рухы сіңген Түркістан әйгілі Жібек Жолы бойынан ірге көтерген байырғы қала. Хандарға алтын тақ, халыққа астана, әулиеге мекен, шаруаға берекелді жайлы қоныс болып, даңқы шыққан құнарлы өлке. Түркістан арғысы түркілік идеяның жаңғыруы, бергісі қазақтың ұлт болып, ұюдың ұйтқысы болар киелі ұғым. Бүгінгідей сәтте қырыққа жуық түркі ұлттарының басын қосатын, назарын аударатын жерұйық жалауын байрақ ретінде желбірететін тұғырлы тілек.
Бұл өлкенің маңыздылығын, қасиет дарыған сипатын әлемді дірілдетіп, жарты жалғанды уысында ұстаған Әмір Темір жақсы білген. Аруақты қолбасшы замананың заңғары, қырық мыңнан астам шәкірт тәрбиелеген Ахмет Ясауидің басына алып кесенені тұрғызғаннан кейін Түркістанның даңқы тіпті асқақтай түскен. Бұл теңдесі жоқ архитектураның үйлесіммен басталған құрылысы әлдебір себептермен толық аяқталмай қалса да, қазіргі қалпымен-ақ шартарапты өзіне қаратып, сұлу өрнегімен әлі тамсантып келеді. Түркі дүниесіне абырой-атағы кеңінен мәшһүр, діни медресенің басында тұрған, тақуалығымен танылған ғұлама ұстаз хазірет Қожа Ахметтің ірге тепкен мекені шығыстың шырағы боп, төрт құбылаға түгел жарық сәулесін түсіріп тұр. Әне, сол әулиенің басын қарайтып, рухын көтеру Түркістанның да, Әмір Темірдің де атағын шарықтатып жіберген. Ол сондай айбынды асқақтығынан күні бүгінге дейін еш бәсеңдеген емес. Ендеше, Түркістан қаласының жеке облыс орталығы боп аталуы бүкіл түркі жұртының басын қосатын, қазақтың намысын оятатын лұғатты ұран сөз, имандылықтың жаршысы болатын жақсы ырым. Бұл – биліктің біліктілігі, халықтың қалауы.
Елдің ер-тұрманы енді-енді бүтінделіп, сөгілген алтын жағасы қайта көктеп тігіліп, шындықтың көзіне тіктеліп қарай бастаған қазіргі шақта қайда жүрсе де, қайда барса да ой, идея іздеп, шағаладай шарқ ұрып, тыным таппайтын Жансейіт Түймебаевтың жаңа құрылған Түркістан облысына әкім боп тағайындалуы, шын мәнінде заман талабынан туған оң шешім болды. Өйткені ол бірқатар басшылық қызметтің тізгінін ұстап, тәжірибе жинақтап, сүзгіден өткен соң Түркияда табандатқан алты жыл бойы елші боп, ел аралап, жер көріп, бүкіл түркі жұртының әдебиеті мен мәдениетіне, өнеріне, ізгі қасиетіне, рухына көкірек көзін суарып, жан-дүниесі жаңарып, іштей түлеп жетілген жігерлі азамат – қайда салсаң да қиып түсетін.
Елбасының көрігінде қайнап, пісіп-қатып шыңдалған кім-кім де басқарған елінің хал-ахуалын көтеріп, көсегесін көгертпеуі мүмкін емес. Иншалла, солай!
Рафаэль НИЯЗБЕК,
Қазақстанның еңбек сіңірген қайраткері, «Түркі әлеміне қызметі үшін» халықаралық сыйлығының лауреаты