Негізі браконьерлер тобы төрт адамнан тұрған. Біреуі Атбасар қаласының еш жерде жұмыс істемейтін тұрғыны. Із кесушілер браконьердің аяқ астынан байып кетуінен секем алғанға ұқсайды. Ешқандай табысы болмаса да су жаңа «Джип» автомашинасын сатып алыпты. Қылмыстық оқиғаны зерттей келе, кінәлілер табылған. Сөйтсе олар киік мүйізін сатып кәсіп еткендер екен. Соңғы жылдары бірнеше мәрте киік байғұс қырғын болыпты. Табиғаттың да, адал аңды аяуды білмейтін адамның да тақсыреті тағы жануарға батып тұр.
Осы бір көріністі көрген соң өңірдегі ахуалды білмек болып, облыстық орман және жануарлар әлемі шаруашылығы аумақтық инспекциясының басшысы Айдар Дарбаевқа жолыққан болатынбыз.
– Облыстағы аңшылық аумағының жалпы көлемі 12,2 миллион гектарды құрайды. Осыншама алқапта 129 аңшылық шаруашылығы ұйымдастырылған. Іс жолға қойылған жердегі жағдай жақсы. Дегенмен, браконьерлер тарапынан қауіп те бар. Қамсыз емеспіз, – дейді инспекция басшысы Арман Хауезұлы, – үстіміздегі жылдың өзінде ғана жедел профилактикалық іс-шаралар өткізілді. Осы мақсатта 515 мәрте рейд ұйымдастырылды. Осындай жұмыстың нәтижесінде 204 заң бұзушылық анықталды. Оның 15-і аң аулау қағидасын бұзғандар, 42 заң бұзушылық орман және ерекше қорғалатын табиғи аумақтарда орын алып отыр. Сондай-ақ 147 рет балық аулау және балық қорын қорғау қағидаларын бұзғандар анықталды. Заң бұзушыларға 2347,7 мың теңге көлемінде айыппұл салынды. Олардың қолдарындағы кейбір құрал-жабдықтар тәркіленді.
Инспекция облыстың әкімшілік шекарасындағы барлық балық шаруашылығын, сондай-ақ мемлекеттік табиғи қорықтарды, жануарлар дүниесін қорғап, өсімін молайту, пайдалану барысында бақылау функцияларының дұрыс жүзеге асырылуын қадағалайды. Әйтсе де, кейбір оңай олжа тапқысы келетіндердің аңсары әлі де ұшқан құс пен жүгірген аңға ауып тұр. Әсіресе, сирек кездесетін және құрып кету қаупі төніп тұрған аңдардың обалына да қарамайтындары бар. Міне, осындай браконьерлердің үстінен екі қылмыстық іс қозғалып, жануарлар әлеміне келтірілген залалы үшін 35 894 625 теңге айыппұл салынған. Зеренді ауданына қарасты Тупеловка аңшылық шаруашылығының аумағында заңсыз үш бірдей қабанды атып алғаны үшін 2 705 625 теңге айып тартылған. Зеренді аудандық ішкі істер бөлімінің қызметкерлері жедел әрекет етіп, қабан атқан кінәлі адамдарды іле анықтап, жауапқа тартқан. Қабанды айтасыз, өте сирек кездесетін сұңқарлар пайдакүнемдердің кесірінен азайып барады. Мәселен, 2018 жылдың 14 мамырында Астана қаласының халықаралық әуежайы арқылы 23 сұңқарды заңсыз әкетіп бара жатқандар қолға түскен. Былтыр да мұндай оқыс оқиғалар орын алғандығын жасыруға болмас. 2017 жылы Атбасар ауданының аумағында 11 қабанды оққа байлап, заңсыз аң аулаған Көкшетау қаласының тұрғындары ұсталды. Олардың біреуін үш жылға дейін аң аулау құқығынан айырса, екіншісіне бес жыл бойы бас бостандығына шектеу қойылды. Шынын айту керек, қазір мұздай қаруланған браконьерлермен күресу де оңайға соқпай тұр екен. Қыста олар моторлы шаналарға мінеді, жазда тақымдарында шетелдік жүйрік автомашиналар. Әйтсе де инспекция қызметкерлері өз міндеттеріне орай әбжілдік танытып, қолға түсірген браконьерлердің техникалары тәркіленген. Сөйтіп қарда жүретін техника мемлекеттік жекешелендіру арқылы «Қорғалжын» мемлекеттік табиғи қорықтың балансына беріліпті. Заң бұзушыларға 23 143 800 теңге айыппұл салынған.
Байқал БАЙӘДІЛ,
«Егемен Қазақстан»
Ақмола облысы
