– Шығармашылық адамына үздік атану қандай жауапкершілік жүктейді?
– Ұлттық музыкаға, мәдениетке қосқан үлесім үшін 100 жаңа есім қатарына енуімнің өзі үлкен жауапкершілік жүктейді. Ал бұл жетістікке жетуімнің кілті – еңбекте. «Армансыз адам – қанатсыз құспен тең» деген сөз бар. Арманым мені жетелеп, еңбекпен қостап, осындай биіктерге жеткізді. Өткен жылы Мемлекет басшысының «Болашаққа бағдар: рухани жаңғыру» бағдарламасы аясында қолға алынған «100 жаңа есім» жобасы тек маған емес, үздік шыққан әрбір есімге белгілі бір деңгейде жауапкершілік жүктегені анық. Жоба болашақта менің осы күнге дейін алған биігіме тоқмейілсінбей, әрі қарай қарқынды еңбек етуге міндеттеп отыр.
Еңбек етсе, алынбас қамал жоқ. Бізді үлгі тұтатын жас өрендерге осы ұғымды жеткізу барысында өзіміз шыққан биіктен төмендемей, абыроймен алып жүруді жүктейді. Сонымен бірге, оркестр дирижері ретінде әрі қарай қарқынды еңбек етуге құлшындырады.
– Жалпы жобаға қатысу сізге қалай ықпал етті?
– Мені жобаға Құрманғазы атындағы қазақ мемлекеттік оркестрі ұсынды. Бұл – үлкен мәртебе. Қанша жерден маман болсаң да, классикалық музыканың қыр-сырын барынша игердім деп айту асылық болар. Сол себепті өз мамандығым бойынша тынымсыз еңбек етіп келемін. Жобаның арқасында мен көпшіліктің ыстық ықыласына бөлендім. Ол арқылы елімізде бекзат өнердің даму ырғағы жеделдеген, танымалдығы артқан сияқты әсер қалдырады. Яғни, «100 жаңа есім» жобасы көпшілікке менің тұлға ретінде танылуыма ғана емес, жалпы классикалық өнердің, оның ішінде күйшілік пен дирижерлік өнердің кең танылуына зор ықпалын тигізді деп ойлаймын.
– Жуырда «100 есім» жобасының 2-кезеңі басталды. Қатысушылар арасынан өзіңіз көргіңіз келетін адам бар ма?
– Жобаның мән-маңызын, ауқымын ескере отырып, өнер саласын игерген азаматтарды жиі көргім келеді. Мәселен, мемлекеттік стипендия иегері, Тұңғыш Президент Елбасы Қоры сыйлығының лауреаты, Жамбыл атындағы Қазақ мемлекеттік филармониясының солисі, күйші, композитор, дирижер Нұркен Әшіровтің, Құрманғазы атындағы МАХО концертмейстері, халықаралық және республикалық конкурстардың лауреаты, күйші Батыржан Мықтыбаев пен Астана мемлекеттік филармониясының солисі, Қазақстанның еңбек сіңірген қайраткері, әнші Ерлан Рысқалидың, күйші Сәбира Бибатырованың қатысқанын қалаймын.
– Есіміңізді танымал етіп, мерейіңізді өсірген «Оркестрлер айтысы» атты жобаңыз туралы айтып өтсеңіз.
– Айтыс өнері – қазақ мәдениетінің өзегі. Бағзы заманнан бері ел ішіндегі ақындар бәсекесі айтыс, күйшілер бәсекесі тартыс немесе күйтартыс деп аталған. Біз осы айтыс пен тартысты бала күннен көріп өстік. Бірде маған осы айтыс-тартысты неге оркестр деңгейінде өткізбеске деген ой келді. Идеямды жүзеге асыру үшін Құрманғазы атындағы Қазақ ұлттық консерваториясының ұлттық аспаптар оркестрін симфониялық оркестрмен тартыстыруды қолға алдым. Соның нәтижесінде халықтың көңілінен шығатын аңыз күй тартысы дүниеге келді. 2012 жылы алғашқы «Оркестрлер айтысы» Астанадағы концерт залында ұсынылды. «Ерекше айтыс» халық арасында үлкен резонанс туғызды. Бұдан көретініміз, ұлттық құндылықтарды ұлықтау сәнге еніп келеді екен. Мен бұл сәннің мәңгіге созылғанын қалаймын. Өйткені жаһандану дәуірінде ұлттық қазақы сипатымыз арқылы ғана ерекшелене алып, ұлттық музыканы ұлықтау арқылы биіктерді бағындыра аламыз.
– Қазір қандай бағытта жұмыс істеп жатырсыз?
Қазақ болмысының күретамыры – күй. Ал музыка – менің өмірім. Шығармашылық адамы үнемі ізденіс үстінде жүреді. Мен де солаймын. Оркестрдің репертуарын жаңартуға жұмыстанып жатырмын, халыққа жаңа дүниелер ұсынғым келеді. Табиғи дарын жарқырап көрінуі үшін көп еңбектену керек. Мен басқаратын оркестр құрамында 80 музыкант бар. Олар игерген әр аспапты бір ритмде ұстап, музыка сүйер қауымды мінсіз музыка ырғағында әлдилеу үшін қабілетіңді үздіксіз дамытып отыруың міндетті. Халық қалайтын шығармаларды қайтадан ой елегінен өткізуді жөн көріп жүрмін. Бұл бір қарағанда оңай көрінуі мүмкін, алайда шығармашылық адамы ғана түсіне алатын, үлкен ынтаны талап ететін жұмыс.
– Әңгімеңізге рахмет.
Әңгімелескен
Венера ТҮГЕЛБАЙ,
«Егемен Қазақстан»
