Мемлекет басшысы Нұрсұлтан Назарбаев биылғы Жолдауында «Мемлекеттің міндеттерін нақты белгілей отырып, Тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемінің жаңа моделін әзірлеу қажет» деген болатын. Дәрі-дәрмекпен қамтамасыз етуді жетілдіру бойынша сатып алуды орталықтандыру ісі оның ашықтығын, айтарлықтай үнемделуін, сол арқылы басқа да науқасқа қолжетімділігін, әр пациенттің қамтылуы арқылы ақпараттық есептілікті қалыптастырады. Және электронды сатып алу жемқорлықты жояды. Бүгінде елімізде 3,5 млн адам тегін дәрі-дәрмекпен қамтылған. Жуырда 2019 жылға тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемін қамтамасыз ету үшін дәрілерді сатып алу басталды.
Үкімет қаулысымен бекітілетін Тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемінің (ТМККК) қазіргі форматы 2004 жылы жасалды. Жыл сайын жаңарып отыратын құжатта тегін медициналық көмектің барлық түрі мен формасы, қызмет көрсету тәртібі және ақысы, мемлекет тарапынан төленбейтін қызметтердің кейбір түрлері көрсетіледі. Осыған сәйкес биыл дәрілік заттар мен медициналық мақсаттағы бұйымдарды сатып алу тұңғыш рет электронды форматта жүргізіліп отыр. Атап айтқанда Денсаулық сақтау министрі Е.Біртановтың 2018 жылғы 5 шілдедегі №420 «Сатып алу веб-порталын қолдану арқылы дәрілік заттар мен медициналық мақсаттағы бұйымдарды сатып алу бойынша қанатқақты жобаны енгізу туралы» бұйрығына сай Бірыңғай дистрибьютермен осы жылдың соңына дейін сатып алу веб-порталын қолдану арқылы тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемі шеңберінде және әлеуметтік медициналық сақтандыру жүйесінде дәрілік заттар және медициналық мақсаттағы бұйымдарды сатып алудың қанатқақты жобасы енгізілген болатын. Сондай-ақ биылдан бастап препараттарды алуға жіберілген өтініштер бірден бекітілмейді, ауруханалар дистрибьютермен келісім жасау кезінде өтініштерге түзетулер енгізе алады.
Дәрі-дәрмек сатып алу жөніндегі бірыңғай дистрибьютер «СҚ-Фармация» ЖШС жақында 2019 жылға ТМККК қамтамасыз ету үшін дәрілерді сатып алу жұмысы басталғанын хабарлады. Осыған дейін ТМККК және Міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру (МӘМС) шеңберіндегі тегін берілетін препараттардың тізімі Денсаулық сақтау министрінің бұйрығымен бекітілген еді.
Әлеуметтік медициналық сақтандыру қоры 2018 жылдың 1 қаңтарынан бастап медициналық қызметтерді төлеу бойынша қаржы операторы ретінде жұмыс атқарып келеді.
Дәрі-дәрмектер диспансерлік есепте тұрған және стационарларда тегін ем қабылдайтын пациенттерге арнап сатып алынады. Тізімге 1144 препарат кіреді, оның 829-ы дәрілік заттар болса, 315-і – басқа да емдік бұйымдар. Өткен жылға қарағанда биыл амбулаторлық деңгейде қамтамасыз етілетін дәрі-дәрмектердің тізімі артқан. Аурудың 45 түрі бойынша диспансерлік есепте тұрған пациенттер үшін дәрілік заттардың 550-ден астам атауы сатып алынады. Өткен жылы дәл осындай мақсатта 482 атаумен дәрі-дәрмектер сатып алынған болатын.
– «Халық денсаулығы және денсаулық сақтау жүйесі туралы» Кодекстің 88-бабы бойынша еліміздің азаматтары Денсаулық сақтау министрінің бұйрығымен бекітілген тізбеге сәйкес ТМККК шеңберінде амбулаторлық деңгейдегі азаматтардың жекелеген санаттары дәрілік заттар мен медициналық мақсаттағы бұйымдармен қамтамасыз етілуге құқылы, – дейді Әлеуметтік медициналық сақтандыру қоры Астана қаласы бойынша филиалы директорының орынбасары А.Амангелдиев.
Тегін дәрі-дәрмектерді алуға арналған рецепт учаскелік немесе мамандандырылған дәрігердің нұсқаулығымен белгіленген дәріханадан ғана беріледі. Науқасқа дәріхананың тізімі мен мекенжайын тіркелген емханада береді. Егер тегін берілетін препаратты аталған дәріханалар беруден бас тартса немесе ақы төлеуді талап етсе, пациент өзі тіркелген емхананың басшылығына, тұрғылықты мекенжайы бойынша жергілікті уәкілетті мемлекеттік органдарға немесе Денсаулық сақтау министрлігінің Фармация комитетінің департаментіне шағымдана алады.
Әлеуметтік медициналық сақтандыру қоры Астана қаласы бойынша филиалы тұрғындарға ТМККК шеңберінде медициналық қызмет көрсететін 79 медициналық мекемемен келісімшарт бекітті. Оның 36-сы мемлекеттік, 43-і жеке меншік мекеме.
Бұл жұмыстардың барлығы жыл басында тегін препараттар тапшылығының алдын алу мақсатында атқарылып жатыр. Сондай-ақ сатып алудың ерте басталуы ағымдағы жылдың соңында барлық препараттар бірыңғай дистрибьютордың қоймаларына келіп түсуі үшін де қажет. Тендер рәсімдері шамамен екі айға созылады. Тендер нәтижелері бойынша шарттар жасалып, дәрі-дәрмектер жылдың соңында дейін қоймаларға жеткізілмек.
Майгүл СҰЛТАН,
«Егемен Қазақстан»