Бас жоспарға сәйкес алда ауқымды жұмыстар атқарылады. Қазір аймақта құрылыс қарқыны үдей түскен. Инвесторлар да әлеуметтік жобаларды қаржыландыруға дайын. Жаңа қалашықта облыстық әкімшілік, республикалық аумақтық бөлімшелер, көп қабатты тұрғын үйлер, театр, кітапхана, мұражай, мектеп, балабақша, стадион, емхана, саябақ сынды өзге де көптеген әлеуметтік нысандар мен түрлі құрылымдық органдардың ғимараттары орналаспақ. Жаңа әкімшілік-іскерлік орталықтың тұрғын үйге бөлінген жер аумағымен қосқандағы аумағы 670 гектарды құрайды. Ал әкімшілік-іскерлік орталықтың жер көлемі 225 гектар болмақ. Орталық құрылысының бірінші кезеңі 2019-2021 жылдары салынып, 20 гектар жер игеріледі. Алғашқы кезеңде облыс әкімдігінің ғимараты, басқа да әкімшілік ғимараттар, Конгресс холл мен «Түркістанбасжоспар» орталығының құрылысы толығымен аяқталады.
Сондай-ақ жоспарға сәйкес, бірінші кезекте Түркістанның ежелгі қоныстарының бірі – Күлтөбе қалашығы қайта жаңғыртылады. Әбілмәмбет хан мен Тәуке ханның ордалары, олардың жанындағы ортағасырлық үлгідегі мешіт және басқа да бірқатар нысандар толық қайта қалпына келтіріледі. Елбасының Түркістанға сапарында Премьер-Министрдің бірінші орынбасары Асқар Мамин қаланың бас жоспарын әзірлеуге қатысты xалықаралық конкурс ұйымдастырылып, 22 ұсыныстың ішінен үздік жоба таңдалғанын мәлім етті. Жобада Түркістанның тариxи құндылықтарын сақтау, одан әрі көркейту, Қожа Аxмет Ясауи кесенесі негізінде мәдени-руxани орталықты сақтау және әкімшілік-іскерлік орталықты құруға ерекше көңіл бөлінген.
Елбасының: «әр қаланың өз ерекшелігі, өз мәдениеті болуы керек. Өзгеден идея ұрлап қажеті жоқ» деген сөзіне орай, облыс орталығын өзгеше стильде салу көзделген. Түркістан – тарихи қала. Сондықтан да қаладағы ғимараттар тарихтан сыр шертетін Шығыс үлгісінде салынады. Бір ерекшелігі, бірыңғай Шығыс стилінде салынып қана қоймай, ұлттық нақыштар да көрініс табады. Өзге қалаларда ғимарат салуда шыны әйнектер басты назарға алынса, Түркістанда тас, кірпіш, керамика сынды құрылыс заттары көп қолданылады. ЮНЕСКО тізімінде тұрған Қ.А.Ясауи кесенесінің биіктігінен асатын ғимараттар кесенеден алыс жерлерге салынады. Себебі биік ғимараттар кесенені жауып қалмауы тиіс. Ал оның маңындағы жер үйлер кезең-кезеңімен сүріледі. Бірақ бұл тұрғындарға ешқандай қиындық тудырмайды. Себебі олар пәтермен қамтамасыз етіледі. Әрине барлық мәселе заң шеңберінде шешімін табады. Қаланың кіреберісінде – облыстың әкімшілік-іскерлік орталығы салынады. Себебі қаланың қандай екені алғашқы қадамнан аңғарылады емес пе? Осыған орай кіреберіс күре жолдың оң және сол жақтары гүлдендіріледі. Бүгінде бұл жұмыстар жүргізіліп те жатыр. Әрине қаланы салуға білікті мамандар керек. Еліміздің түкпір-түкпірінен, оның ішінде Астана, Алматы қалаларының мамандары облыс орталығындағы құрылысқа атсалысуға қызығушылық танытып отыр. Осыған орай Түркістан негізінен қазақстандық құрылысшылар тұрғызатын қала болмақ және Түркия, Украина елдерінің сәулетшілері де көмектерін көрсетпек.
Түркістанға сапарында Мемлекет басшысы еліміздегі ірі бизнес өкілдеріне жаңа облыс орталығына көптеген нысандарды салуды тапсырған болатын. Олар өздеріне тиесілі нысандарды өз ойларындағыдай салмайды, біздің басқарманың келісімін алған соң ғана құрылыс жүргізеді. Қажет болған жағдайда олар әкелген жобаларға архитектуралық өзгеріс енгіземіз. Және ол арнайы комиссияның келісімімен ғана жүзеге асырылады. Жалпы, барлық жұмыс бекітілген бас жоспар бойынша жүргізіледі. Қазір қала аумағы 9800 гектарды құрап отыр. Ал 2050 жылға дейін 25 мың гектарға дейін ұлғаймақ.
Қалада заман талабына жауап бере алатын аэропорт, темір жол вокзалы салынады. Әуежай мемлекет-жекеменшік әріптестігі негізінде салынса, темір жол вокзал құрылысын «Қазақстан теміржолы» компаниясы жүргізеді.
Қазіргі Түркістан 5-6 жылдан кейін тотыдайын түрленіп, мүлдем жаңа кейіпке енетін болады. Ал 10 жылдан кейін үлкен қалалар қатарына қосылады. Облыс орталығында тұрғындар саны артатыны белгілі. Оның ішінде жастардың қатары көбейеді. Осыған орай қалада білім беру мекемелерінің саны артады. Қазірден колледж салып беретін кәсіпкерлер өз ұсыныстарын білдіруде. Тағы бір айта кетерлік жайт, Түркістан заманауи смарт қала болады. Бұған «Қазақтелеком» компаниясы қолдау көрсетпек. Түркістанды жасыл қалаға айналдыру үшін Сырдариядан су тартылып, қалаға арық арқылы жеткізіледі. Осының нәтижесінде ауа ылғалданып, төңірек жасыл желекке бөленеді. Барлық қаладағы басты мәселенің бірі – көлік кептелісі екені мәлім. Осы мәселенің алдын алмақпыз. Қала көшелері енді 6 жолақты болмақ. Айналма жолдар көбейеді.
Елбасы Түркістанды дамыту қорын құруды ұсынды. Тәуелсіздігіміздің тұғыры бекем болса, әлі де талай-талай қалалар салынатынын айтты.
Сондай-ақ Мемлекет басшысының көлік және инженерлік инфрақұрылымды дамыту, қаланың ішіндегі көшелерді асфальттау, орталықтандырылған кәріз жүйесіне қосу мәселелеріне қатысты айтқан сын- ескертпелері де таяу арада шешімін табуы тиіс.
Еркін ЖҮСІП,
Түркістан облысы сәулет және қала құрылысы басқармасының басшысы
