Оған Ұлттық экономика министрі Тимур Сүлейменов, «Kazakh Invest» ҰК басқарма төрағасының орынбасарлары Біржан Қанешев және Нұрсұлтан Жиенбаев, сондай-ақ «Атамекен» ҰКП басқарма төрағасының орынбасары Рустам Жүрсінов қатысты.
Жиында бәсекелестікке сай бизнес-ортаны қалыптастыру, кәсіпкерлік көкжиегін кеңейту мақсаттарында атқарылып жатқан шаралар туралы айтылды. Ұлттық экономика министрінің мәлімдеуінше, елімізде бизнес-ортаны түбегейлі жақсарту мен кеңейту үшін жүйелі негізде жұмыс жүргізілуде. Айталық, кәсіпкерлік бастаманы жүзеге асыруға жағымды құқықтық, экономикалық және әлеуметтік жағдай жасауға басымдық берілген. Атқарылған жұмыстар нәтижесінде бүгінде еліміз Дүниежүзілік банктің «Doing Business» рейтингінде былтырғы жылмен салыстырғанда 16 позиция бойынша көрсеткіштерін жақсартып, 65-орынға ие болды. Бұл жүргізген жұмыстарымызға берілген жақсы халықаралық баға деді министр.
Дүниежүзілік экономикалық форумның жаһандық бәсекеге қабілеттілік индексінде де деңгейіміз жаман емес. Айталық, «Әкімшілік реттеу ауыртпалығы» индикаторы бойынша Қазақстан өз көрсеткіштерін 8 позицияға жақсартып, 38-орынға жетті. Ал 2015-2016 жылдары 46-орында болған еді.
Осы жұмысты жалғастыра отырып, заңнама актілеріне бизнес процедураларын, мерзімдері мен қаржы шығындарын қысқартуға бағытталған кезекті түзетулер пакеті дайындалды. Қазіргі уақытта Мемлекет басшысының тапсырмасын орындау мақсатында осы жұмыс өңірлерде «Бизнесті жүргізу жеңілдігі» бойынша өңірлер мен қалалар рейтингін жүргізу арқылы орындалып жатыр. Сондай-ақ, бүгінгі таңда елімізде бизнес-ортаны ел іші және еларалық деңгейлерде зерттеуге бағытталған әлемдік баламалар тәжірибесін ескере отырып, тиісті әдістеме жасалған. Өңірлер мен қалаларда бизнесті жүргізу жағдайы 5 фактор, атап айтқанда, реттеушілік климат, бизнеске қаржының қолжетімдігі, адами капитал, бизнес инфрақұрылымы, қабылданатын шешімдердің ашықтығы бойынша бағаланады. Бастысы, рейтингті дайындау барысында кәсіпкерлікті дамытудағы проблемалы аспектілер анықталып, сондай-ақ бизнес өкілдерінің пікірі бойынша, аймақтар мен қалаларда іскер ортаның жағдайын жақсартуға мүмкіндік беретін ұсыныстар көрсетілетін болады.
Сонымен қатар, бизнес-ортаны жақсарту мақсатында тағы бір қолға алынған шара – артық мемлекеттік реттеуді қысқарту бойынша ауқымды жұмыстың жүргізілуі. Бұл бірқатар бағыттарды қысқартуды көздейді. Біріншісі, бақылау-қадағалау қызметінде реформа жүргізілуде. Жалпы, мемлекеттік бақылау мен қадағалауды реформалау бойынша қабылданатын шаралар 2018 жылға тексерулер санын 30 пайызға қысқартуға мүмкіндік бермек. Ол 70 мыңға жуық тексеру түрін құрайды, ал 2020 жылға қарай тағы 10 пайызға қысқармақ.
Бизнеске түсетін тағы бір маңызды жүктеме, ол бақылаусыз және жүйесіз енгізілетін ақпараттық құралдардың өте көптігі болып отыр. Осы ретте жүргізілген реформалар екінші бағытты құрайды. Бүгінгі таңда бизнеске қойылатын 1600-ден астам ақпараттық талап анықталды, олардың көпшілігі бақылау қызметі немесе мемлекеттік статистикалық есептілік нысандары аясындағы функциялары бойынша өзара бірін-бірі қайталайды. Сондықтан, «гильотина» құралын қолдану нәтижесінде 2018 жылдың өзінде-ақ ақпараттық құралдар санын 30 пайызға қысқарту және заңды түрде олардың соңғы тізбесін бекіту жоспарланып отыр.
Үшінші бағыт – рұқсат жүйесін әрі қарай оңтайландыру және жеңілдету. Былтырғы жылы рұқсат құжаттарын 50 пайызға қысқарту бойынша реформа жүргізілген, соның нәтижесінде рұқсат беру құжаттары саны 708-ден 316-ға азайған. Төртінші бағыт бойынша былтырғы жылы енгізілген өзін-өзі реттеу институтын әрі қарай дамыту жұмыстары жүргізілуде. Бүгінгі таңда ерікті өзін-өзі реттеу букмекерлік қызметке, экологиялық аудит, салық кеңесшілері қызметіне, өрт қауіпсіздігі саласына енгізілді. Аталмыш заңды әзірлеу барысында міндетті өзін-өзі реттеуді енгізу бойынша 6 негізгі салада жұмыс жүргізілуде. Атап айтсақ, нотариалдық, адвокаттық, бағалау, аудиторлық, экологиялық аудит қызметтері және құрылыс жобаларына ведомстводан тыс кешенді сараптама жасау.
Бесіншісі – жалпылама шығындарды қысқарту жұмыстары. Бизнес шығындарының маңызды үлесі мемлекеттік сектор кәсіпорындарының қызметін, табиғи-монополиялық қызметтерді төлеуге, сондай-ақ табиғи монополиялар субъектілерінің инфрақұрылымына қосу, техникалық паспорттар беру барысында көрсетілетін қызметтер шығындарына байланысты.
Алтыншы бағыт бойынша атқарылған жұмыстар заң саласына негізделеді. Бүгінгі таңда 30 заң талданып бітті, соның қорытындылары бойынша бәсекелестікті дамытуға кедергі келтіретін нормалар анықталды. Қазіргі уақытта 70 заң мен 1000 заңға тәуелді актілерге талдау жүргізіліп жатыр.
Осы шаралар кәсіпкерлік қызметті реттеуді жетілдіру мәселелері бойынша бірыңғай заң жобасы аясында жүзеге асырылатын болады. Нәтижесінде, бизнестің өндірістік емес шығындарын ауқымды қысқарту, ресурстарды үнемдеу, еңбек өнімділігін өсіру, бизнес-климатты жақсарту және кәсіпкерлікті жаппай дамыту қамтамасыз етілмек.
Динара БІТІК,
«Егемен Қазақстан»
