Мирас • 04 Мамыр, 2024

Ши немесе тіз оқ

Ерте кезде қазақтар тіз немесе ши оқпен құс атқан. Бұл оқтың тіз немесе ши деп аталуына себеп, оқтың тым жіңішкелігі және қатты шиден жасалуына байланысты. Кәнігі мергендер мұндай ши оқтың төрт-бесеуін адырнаға қатар орнатып, бір деммен шашырата атқан.

Мирас • 02 Мамыр, 2024

Қол күші мен ақыл тоғысса, оқ мүлт кетпейді

Ұланбатыр қаласында «Ер жігіттің үш өнері» атты жеке­меншік компания бар. Бұл мекеме – ежелгі еуразиялық көшпелі ұлыс: сақ, ғұн, көк түркі дәуірі, одан кейінгі Шыңғыс қаған негізін қалаған Моңғол империясы тұсында қолданыста болған атыс қаруы – садақ түрлерін жаңғыртумен айналысады. Аталған мекеме басшысы көне қару-жарақ маманы әрі садақ атудан ұлттық дәргейлі мерген Төмөрхуу Батмунке мырза өткен Наурыз мейрамы қарсаңында халқымыздың салт-дәстүрін насихаттаумен айналысып жүрген «Qazaq-oner» ұлттық қауымдастығы, жеке кәсіпкерлер мен заңды тұлға­лар бірлестігінің шақыруымен Қазақстанға келіп, Алматы мен Астанада көрме ұйымдастырды. Осы орайда моңғолиялық шеберге жолығып, көшпелілердің жауынгерлік өнерінің бір саласы – садақ қаруы хақында әңгімелестік.

Мирас • 02 Мамыр, 2024

Аманатқа адалдық

ГУЛАГ құрылымындағы ең үлкен сала – Қарағанды еңбекпен түзеу лагері. Ол көпшілікке «Қарлаг» атауымен белгілі. Қарағанның түбінде қараңдаған, қайран, қасіретті тағдырлар... Қанды қол заман қуатын семдіре алғанымен, олардың кеудесіндегі адамшылықтың алтын арайын сөндіре алмады. Өзі де Қарлаг тұтқыны болған қырғыз азаматы Күзебай Құрановтың қазақ жолдасының аманатына адалдығы көңілді елжіретпей қоймайды. Бұл туралы «Азаттық радиосының» Қырғыз қызметі және «Есімде: тарихыңды зерделеу» атты талқы алаңы «Қырғызстан-Астана» қоғамдық бірлестігінің төрағасы Шавкат Исмаиловтың естелігінен баян еткен.

Мирас • 30 Сәуір, 2024

Қарсақбайдағы Қаныш музейі

Ұлы ғалым Қаныш Имантайұлы 1926–1941 жылдары Қарсақбайда тұрып, жұмыс істегені баршаға мәлім. Қарсақбай кезеңінде Қанекең отбасы тұрған кезде үйдің бір жағында орналасса, екінші жағында Қазақстанда тұңғыш ұйымдастырылған стационарлық барлау мекемесі жұмыс істепті. Қарсақбайлықтар 1941 жылы 21 маусымда ғалымды Алматыға құрметпен шығарып салған.

Мирас • 19 Сәуір, 2024

Кекілбайұлының киіз үйі

Еске салсақ, сонау 2009 жылы абыз жазушы Әбіш Кекілбай­ұлының 70 жылдық мерейтойы туған жерінде керемет тойланып еді. Салтанатты жиында қайраткер, қаламгер туралы баян­даманы оның таланты мен адамгершілік қасиеттерін аса жоғары бағалап, ерекше құр­мет­тейтін үзеңгілес інісі, сол кез­дегі Маңғыстау облысының әкімі Қырымбек Көшербаев жасады. Сонда әкім жазушыға халық атынан тоғыз қанатты киіз үй сыйлаған болатын.

Мирас • 11 Сәуір, 2024

Қазақтың қоңыр үні

Әбу Насыр әл-Фараби бабамыз музыканы ғылыми түрде терең зерттеп «Музыка туралы үлкен кітап» атты ауқымды трактат жазып қалдырды. Жақсы музыка жанға әсер етіп, оны емдейді әрі жақсартады, ал жаман музыка адамды бұзады деп санаған.

Мирас • 04 Сәуір, 2024

«Шежірелер жинағын» Ұлттық қорға тапсырды

Сирек кітаптар мен қолжазбалар қоры жақында бірқатар көне мұрамен толық­қанын мәлімдеді Ұлттық орталық қыз­мет­керлері. Мажарстан универ­ситетінің докторанты, болашақ тарихшы, этнограф Назира Әбді­на­сырқызы Ұлттық орталық қорына атасының жеке қорында сақталған кітап­тарын тарту етті.

Мирас • 04 Сәуір, 2024

Еліміздегі ең көне қолжазбалар

Өркениетті елдер әр ғасырда өз тарихын хатқа жазып бүгінгі күнге жеткізді. Ал түркілер, оның ішінде қазақтар бар тарихын санасына сақтап, жадына тоқып алды. Оны да аз десеңіз, тау қы­раттарына, балбалтастарға төл тарихы мен өркениетін түр­ліше нақышта қашап, мәңгі өшпестей етіп, табиғатты ашық аспан астындағы кітапханаға айналдыра білді.

Мирас • 29 Наурыз, 2024

Жырдың кені – Бесқала

Қазақтың жыраулық өне­рінде Бесқала жырау­­лық дәстүрінің орны бөлек. Қазақ халқы ертеден мекен еткен Әмудария бойындағы Шым­бай, Хожелі, Қоңырат, Шаббаз (қазіргі Беруни), Көне Үргеніш қалаларын ертеде Бесқала деп атағаны та­рихтан белгілі. Бұл өңір қазақтарының өзіне тән жыраулық, күйшілік, ән­ші­лік дәстүрі ғасырлар бойы қа­лыптасты.